Afgelopen maandag was het ‘Blue Monday’, de meest deprimerende dag van het jaar. De feestdagen zijn voorbij, de goede voornemens zijn mislukt, de dagen zijn kort, vakantie lijkt nog heel ver weg en dan ook nog de maandag als eerste werkdag van de week. Mensen kunnen zich deze dag neerslachtig voelen. Wanneer neerslachtigheid te lang aanhoudt, kan er sprake zijn van een depressie.
Depressies komen helaas ook voor bij kinderen, al is het bij hen lastiger vast te stellen. Annemieke Mol Lous deed onderzoek naar depressies bij jonge kinderen en vooral naar de manier waarop het hun spel beïnvloed. In december 2014 promoveerde zij op dit onderwerp met als titel ‘Depressies bij jonge kinderen, als verdriet je spelen kleurt….’ Annemieke ontdekte dat depressieve kinderen specifieke spelkenmerken vertonen die verschillen van niet-depressieve kinderen.
Depressieve kinderen spelen over het algemeen minder, maar vooral minder symbolisch spel (doen alsof). Depressieve kinderen zijn daarnaast onrustiger in het gedrag en reageren heftig verstoord als zij geconfronteerd worden met verdriet in het spel. Waar spel normaal gesproken kinderen kan helpen om hun emoties te reguleren, is het juist de verstoorde emotieregulatie van depressieve kinderen die hun spelkwaliteit aantast. Het is belangrijk dat de omgeving van een kind dit signaleert.
In speltherapie kan een kind samen met de speltherapeut zijn of haar spelkwaliteit weer hervinden en plezier terug krijgen in het spel. Tegelijkertijd helpt speltherapie om de verstoorde emotieregulatie weer in balans te krijgen.
Voor meer informatie over het onderzoek van Annemieke Mol Lous, kijk op http://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/bsi/kinderen-opvoeding/2014/depressie-kleuter/

De krachten van speltherapie

Speltherapie is een behandelvorm voor kinderen met allerlei problemen en stoornissen. Het is een methode om kinderen met psychosociale problemen te behandelen met gebruik van spel. In deze behandelvorm beïnvloedt de speltherapeut het spel van het kind doelgericht en systematisch zodat de problemen die de ontwikkeling belemmeren, opgelost of verminderd kunnen worden. Speltherapie kan zowel individueel als in groepsverband plaatsvinden. Speltherapie kan in verschillende situaties worden ingezet door hulpverleners. Allereerst bij een trauma, zoals het verlies van belangrijke personen, kindermishandeling of misbruik en veranderingen in de thuissituatie of zelfvertrouwen, een negatief zelfbeeld en/of problemen met het uiten van gevoelens. Tot slot kan speltherapie ook ingezet worden bij sociale problemen, bijvoorbeeld als een kind moeite heeft in de omgang met anderen.

Spel wordt gezien als het communicatiemiddel van kinderen. Spel ligt op de grens tussen verbeelding en werkelijkheid en biedt de mogelijkheid tot zelfontwikkeling en tot expressie die een kind nog niet verbaal kan uiten. Het biedt de mogelijkheid spanning te ontladen en gevoelens te uiten. Daardoor biedt spel kinderen een veilig omgeving waarin het zich kan ontwikkelen, zonder dat het direct gevolgen heeft. Daarnaast kan in spel een kind de wereld om hem heen leren kennen en zichzelf te ontdekken. Spel is een natuurlijke manier voor kinderen om kennis op te doen. Hierdoor bevordert het de intellectuele ontwikkeling. Daarnaast stimuleert spel de lichamelijke ontwikkeling, omdat het kind in spel in beweging is. Spel geeft een kind ook de mogelijkheid rekening te leren houden met anderen en met regels. Dit is belangrijk voor de sociale ontwikkeling van kinderen. Doordat kinderen in spel situaties naspelen en herbeleven, kunnen kinderen in spel nieuwe ervaringen opdoen. Spel is een middel voor het kind om zijn gevoel beter te leren herkennen en situaties beter te begrijpen. Dit zorgt voor een stimulans in de sociaal-emotionele ontwikkeling. In speltherapie worden deze eigenschappen van spel ingezet om het kind te helpen met zijn problemen of stoornissen.

Binnen speltherapie is de relatie tussen therapeut en cliënt een belangrijke voorwaarde voor het slagen van de therapie. De basishouding van de speltherapeut is daarom gericht op het contact, op de band, om zo een therapeutische relatie op te bouwen. Vanuit empathie, vertrouwen en toewijding wordt er persoonlijk contact gelegd. Vanuit dit contact wordt er gewerkt aan de hulpvraag van het kind.