Afgelopen maandag was het ‘Blue Monday’, de meest deprimerende dag van het jaar. De feestdagen zijn voorbij, de goede voornemens zijn mislukt, de dagen zijn kort, vakantie lijkt nog heel ver weg en dan ook nog de maandag als eerste werkdag van de week. Mensen kunnen zich deze dag neerslachtig voelen. Wanneer neerslachtigheid te lang aanhoudt, kan er sprake zijn van een depressie.
Depressies komen helaas ook voor bij kinderen, al is het bij hen lastiger vast te stellen. Annemieke Mol Lous deed onderzoek naar depressies bij jonge kinderen en vooral naar de manier waarop het hun spel beïnvloed. In december 2014 promoveerde zij op dit onderwerp met als titel ‘Depressies bij jonge kinderen, als verdriet je spelen kleurt….’ Annemieke ontdekte dat depressieve kinderen specifieke spelkenmerken vertonen die verschillen van niet-depressieve kinderen.
Depressieve kinderen spelen over het algemeen minder, maar vooral minder symbolisch spel (doen alsof). Depressieve kinderen zijn daarnaast onrustiger in het gedrag en reageren heftig verstoord als zij geconfronteerd worden met verdriet in het spel. Waar spel normaal gesproken kinderen kan helpen om hun emoties te reguleren, is het juist de verstoorde emotieregulatie van depressieve kinderen die hun spelkwaliteit aantast. Het is belangrijk dat de omgeving van een kind dit signaleert.
In speltherapie kan een kind samen met de speltherapeut zijn of haar spelkwaliteit weer hervinden en plezier terug krijgen in het spel. Tegelijkertijd helpt speltherapie om de verstoorde emotieregulatie weer in balans te krijgen.
Voor meer informatie over het onderzoek van Annemieke Mol Lous, kijk op http://www.ru.nl/nieuws-agenda/nieuws/vm/bsi/kinderen-opvoeding/2014/depressie-kleuter/

De jongen komt naar de spelkamer omdat hij zich op school niet goed kan concentreren. Hij is steeds bezig met denken, en bedenken hoe het is, hoe het was en hoe het had kunnen zijn. Want zijn ouders zijn gescheiden. Zijn vader heeft een nieuwe vriendin en nu krijgen ze ook nog een baby. En de jongen denkt en peinst, hij weet het niet meer. En de ruimte in zijn hoofd voor het schoolwerk wordt heel klein.

Als de jongen met het poppenhuis speelt zet hij een gezin om de tafel: een vader, een moeder, een broertje en een zusje. Dat is wat hij wil, zo moet het zijn. En de therapeut verwoordt zijn gevoel: wat verdrietig dat het niet meer zo is, want dit is wat hij wenst.

Als hij in de zandtafel zijn familie neerzet, zet hij een vader, een moeder, een broertje en een zusje neer, en dan zegt hij heel zacht ‘ik wil niet verder’. Hij wil er geen anderen bij zetten , want dit is wat hij wil, een gezin waar de vader,de moeder, en de twee kinderen in één huis wonen, met elkaar.

Zo gaat speltherapie: de jongen hoeft er niet over te praten, hij hoeft zijn gevoel niet te benoemen, hij mag het laten zien, en hij laat in zijn spel zijn gevoelens zien: zijn verdriet, zijn angst dat mama ook weggaat, en zijn boosheid.
En de gevoelens mogen er zijn, want dat moet eerst. De gevoelens hoeven niet weggestopt te worden. ‘Je voelt je verdrietig, en je voelt je boos’, hij hoort de woorden die passen bij zijn gevoelens. Er is een ander die zijn gevoelens verwoordt. En alleen al het feit dat hij gezien wordt met zijn nare gevoelens, dat is helend. Dat helpt!